Print
Email
Η δοκιμή κρασιών στην Ελλάδα παλαιότερα σήμαινε ότι πήγαινες σε κάποιον γνωστό στη γειτονιά που διέθετε μερικά βαρέλια ρετσίνα στο υπόγειό του ή στην αποθήκη. Ζύγιζε το άδειο δοχείο σου στην ίδια ζυγαριά δαπέδου που χρησιμοποιούσε για σακιά κάρβουνου ή καυσόξυλων, αλλά πριν το γεμίσει, εάν το βαρέλι είχε μόλις ανοιχτεί, σε παρότρυνε να δοκιμάσεις το περιεχόμενο. Εκτός και αν ηγούνταν ενός αυτοσχέδιου συλλόγου οινοποσίας για τους φίλους του, ήταν απίθανο να έχει παραπάνω από ένα ποτήρι, το οποίο ξέπλενε βιαστικά με νερό από μια εξωτερική βρύση. Ορισμένες φορές μπορούσες μάλιστα να διαλέξεις ανάμεσα σε ρετσίνα, αρετσίνωτο λευκό και κοκκινέλι. Όμως κανείς δεν παραπονιόταν. Το περισσότερο αυτό χύμα κρασί ήταν γευστικότατο και ένα Chardonnay ή Cabernet Sauvignon ήταν μακριά από τη σκέψη αλλά και το λεξιλόγιό μας.
Μέχρι το 1980, το μεγαλύτερο ποσοστό κρασιού που καταναλώναμε προερχόταν από την Αττική, την μεγαλύτερη περιοχή σε παραγωγή οίνου της Ελλάδας. Χρησιμοποιώντας το πανταχού παρόν Σαββατιανό σταφύλι, μεγάλες εταιρίες όπως οι Καμπάς, Κουρτάκη και Πικέρμι, καθώς και ιδιώτες παρήγαγαν τόνους δίνοντας ελάχιστη προσοχή στην ποιότητα. Απείχαμε έτη φωτός από τα γαλλικά κρασιά, όταν η εμφιαλωμένη ρετσίνα δεν είχε καν φελλό.
Είκοσι χρόνια αργότερα, φαίνεται πως η ρετσίνα της Αττικής και το βαρελίσιο κρασί τείνουν να γίνουν είδη προς εξαφάνιση. Νέοι άντρες που σπούδασαν στο εξωτερικό, και ακόμη και μερικές γυναίκες, μετέτρεψαν πολλά οικογενειακά πατητήρια σε οινοποιεία προηγμένης τεχνολογίας. Με το σύγχρονο εξοπλισμό, την οινολογική τεχνογνωσία και μαζί με το πάθος για την τέχνη τους παράγουν κρασιά που μπορούν να συναγωνιστούν, τουλάχιστον όσον αφορά στη γεύση, όλα τα σημαντικότερα chateaux.
Επιπλέον, οι ιδιοκτήτες άρχισαν να συναγωνίζονται τους Γάλλους ομολόγους τους ανοίγοντας τα οινοποιεία τους στους επισκέπτες. Και ενώ μια περιήγηση κρασιού στην Αττική μπορεί να μην έχει την αίγλη του Bordeaux, είναι παρόλα αυτά διασκεδαστική, διαφωτιστική (αν όχι μεθυστική) και σαφώς λιγότερο δαπανηρή.
Παρόλο που υπάρχουν περισσότεροι από 30 αμπελώνες σκορπισμένοι σε όλη την Αττική, δεν δέχονται όλοι επισκέπτες. Διαλέξαμε πέντε από τους καλύτερους για να επιλέξετε: Σεμέλη και Χαρλαύτης-Αθανασιάδης στην Σταμάτα, βόρεια του Διόνυσου, και Παπαγιαννάκος, Βασιλείου και Στροφιλιά στην περιοχή του Μαρκόπουλου.
Ας πάρουμε πρώτα τα οινοποιεία των Μεσογείων. Και οι τρεις οινέμποροι – Βασίλης Παπαγιαννάκος, Γιώργος Βασιλείου και Γιάννης Μαλτέζος (της Στροφιλιάς) – προέρχονται από οικογένειες με μακρά παράδοση στην παραγωγή οίνου. Οι πατεράδες και οι παππούδες τους έφτιαχναν ρετσίνα και πουλούσαν μούστο σε προμηθευτές της γειτονιάς. Οι δεσμοί του Μαλτέζου με το κρασί χρονολογούνται από το 1860, όμως σπούδασε μηχανικός πριν ιδρύσει την Στροφιλιά το 1981 για χόμπι. Για να έχει τύχη, πάτησε τα πρώτα σταφύλια στο οικογενειακό κειμήλιο, μια χειροκίνητη πρέσα με κοχλία με χαλαρή ράβδο, από την οποία ονόμασε μετά το οινοποιείο του. Ωστόσο, δεν υπήρχε τίποτα άλλο παλαιομοδίτικο στην προσέγγιση ή στις μεθόδους του και, με τους δύο συνεργάτες του, η Στροφιλιά σύντομα έγινε ένα από τα καλύτερα μικρά κτήματα, γνωστή κυρίως για τα μαλακά, δεμένα λευκά κρασιά.Ο Μαλτέζος βοήθησε τους Αθηναίους να δοκιμάσουν νέα κρασιά, ανοίγοντας το wine-bar Στροφιλιά στο κέντρο της πόλης, το πρώτο στην Αθήνα. Έκλεισε πριν από λίγα χρόνια. Η Στροφιλιά στη συνέχεια συγχωνεύτηκε με το Κατώγι, το οινοποιείο Αβέρωφ στο Μέτσοβο. "Είχαμε τα λευκά και αυτοί τα κόκκινα", λέει ο Μαλτέζος, που όμως δεν έχει πάψει να πειραματίζεται με νέες ποικιλίες - Chardonnay, Ασσύρτικο, Viognier και ένα οργανικό λευκό, για να αναφέρουμε μερικά - και η εταιρία έχει αποκτήσει δύο νέα κτήματα, επίσης στην Πελοπόννησο. Τον Μάρτιο η Στροφιλιά σκοπεύει να μετακομίσει σε μεγαλύτερες εγκαταστάσεις στην Ανάβυσσο, όπου οι επισκέπτες θα μπορούν να δοκιμάσουν και την σοδειά του Κατώγι.
Βόρεια της Αναβύσσου, το οινοποιείο Βασιλείου βρίσκεται στο δρόμο μεταξύ Κορωπί και Μαρκόπουλο, περικυκλωμένο από αμπέλια. Όταν ο Γιώργος Βασιλείου επέστρεψε από τις σπουδές του στην Γαλλία το 1985, αμέσως ξεκίνησε να εκλεπτύνει τα Σαββατιανά σταφύλια σε ένα λεπτό, γευστικό επιτραπέζιο οίνο, ο οποίος "ταιριάζει σχεδόν με τα πάντα" και πρόσφατα μάλιστα ανέπτυξε μέρος της σοδειάς σε fumé, ηλικίας έξι μηνών σε δρύινα βαρέλια vosges. Οι επισκέπτες μπορούν να δοκιμάσουν αυτά αλλά και άλλα κρασιά, να δουν ένα βίντεο για την διαδικασία παραγωγής του οίνου από την αρχή μέχρι το τέλος, να περιηγηθούν στις εγκαταστάσεις και ακόμη να εγγραφούν στο Wine Club Βασιλείου, το οποίο προσφέρει έκπτωση στα μέλη. Διακοσμημένοò με εκθέσεις τέχνης, παλιές οικογενειακές φωτογραφίες και πρέσες αντίκες, για να μην αναφερθούμε στις στοίβες από δελεαστικά μπουκάλια, ο χώρος υποδοχής μοιάζει με ένα μικρό μουσείο.
Το οινοποιείο του Βασίλη Παπαγιαννάκου κοντά στην καρδιά του Μαρκόπουλου εκτοπίζεται σταδιακά καθώς η επαρχιακή πόλη μετατρέπεται σε προάστιο της Αθήνας. Με τέσσερις δεξαμενές οινοποίησης των 45 τόνων στριμωγμένες στην αυλή του αρχικού οικογενειακού πατητηριού, αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να διαθέσει ούτε ένα χιλιοστό για να φιλοξενήσει επισκέπτες. Tο νέο βιοκληματολογικό οινοποιείο λειτουργεί στο Αττικό Πάρκο, μια ζώνη πρασίνου μεταξύ του αεροδρομίου Βενιζέλος και της Λούτσας, που έχει χαρακτηριστεί αγροτική από το ΥΠΕΧΩΔΕ. Χτισμένο από ξύλο, πέτρα και γυαλί, το οινοποιείο αυτό ενσωματώνει μια ιδέα που εξαλείφει την ανάγκη τεχνητού ελέγχου της θερμοκρασίας. Πρόκειται για το πρώτο του είδους του στην Ελλάδα. Εν τω μεταξύ, οι λάτρεις του λευκού οίνου που συνήθως παραγγέλνουν στο εστιατόριο "Οτιδήποτε εκτός από Chardonnay", θα θελήσουν να δοκιμάσουν τον πραγματικά εκπληκτικό Σαββατιανό του κτήματος, που διατίθεται σε μια μικρή μπουτίκ ακριβώς απέναντι από τις δεξαμενές οινοποίησης.
Το δεύτερο μισό της ξενάγησής μας, μας οδηγεί μακριά από την επίπεδη πεδιάδα των Μεσογείων στους πρόποδες της Πεντέλης, στην Σταμάτα, που απέχει λίγα λεπτά από τον Διόνυσο, όπου λέγεται ότι ο Θεός δίδαξε για πρώτη φορά στους πρώτους Αθηναίους την τέχνη της οινοποιίας.
Δεδομένης της σωρείας κατοικιών στην περιοχή, η παρουσία των αμπελώνων Αθανασιάδη-Χαρλαύτη τόσο κοντά στην κύρια λεωφόρο προκαλεί έκπληξη. Όμως όπως και στα άλλα κτήματα, οι ιδιοκτήτες συνεχίζουν την οικογενειακή παράδοση στην παραγωγή οίνου, η οποία ξεκίνησε το 1935. Τα κτίρια ωστόσο, είναι πάνω από εκατό χρόνων και κρύβουν ένα φαινόμενο μοναδικό σε αυτή τη χώρα. Όλος ο εξοπλισμός και οι χώροι αποθήκευσης των οινοποιείων βρίσκονται υπογείως.
Ο Διογένης, απόστρατος στρατηγός της αεροπορίας, θα σας εξηγήσει πως οι διάδρομοι του κελαριού σχεδιάστηκαν για να παρέχουν μέγιστη ψύξη και θα σας δείξει τις δεξαμενές από ανοξείδωτο ατσάλι που σταδιακά αντικαθιστούν τις τσιμεντένιες δεξαμενές οινοποίησης. Πρέπει να ξηλώσουν και να ξαναχτίσουν την οροφή προκειμένου να τις εγκαταστήσουν, όμως παραμένουν υπόγειες. Στη συνέχεια θα σας οδηγήσει στο δωμάτιο δοκιμών, το οποίο κοιτάει προς την πίσω κατάφυτη πλαγία της Πεντέλης και θα σας αφήσει να δοκιμάσετε τα κλασικά λευκά και κόκκινα του κτήματος, ένα ροζέ, ένα fumé και ένα λικέρ.
Μόλις βρεθείτε στη Σταμάτα, είναι κοντινή η απόσταση μέχρι την Σεμέλη, η οποία καμαρώνει για την καλύτερη θέα από όλα τα οινοποιεία. Ιδρύθηκε το 1980 από τον Γιώργο Κοκκοτό, στην κορυφή ενός λόφου από όπου απλώνονται αμπέλια και δέντρα. Η Σεμέλη είναι η μοναδική εκ των πέντε που δεν αποτελεί συνέχεια μιας οικογενειακής παράδοσης. Ο Κοκκοτός είναι πολιτικός μηχανικός με τρία ξενοδοχεία στην Ελούντα της Κρήτης και η ευγενική Αγγλίδα γυναίκα του, η Αν, επιβλέπει την καθημερινή διαχείριση του κτήματος. Μετά από την ξενάγηση στους αμπελώνες και στις εγκαταστάσεις του οινοποιείου, θα σας καλέσει να καθίσετε στην αναπαυτική, κλεισμένη με γυαλί, βεράντα της. Θα πιείτε τις απολαυστικές σοδειές βαφτισμένες όπως η μητέρα του θεού του οίνου και θα σκεφτείτε πόσο τυχεροί είμαστε που οι απόγονοι του Διονύσου έμαθαν καλά το μάθημά τους.
