Τροφικές αλλεργίες

Oι τροφικές αλλεργίες απασχολούν ιδιαίτερα την επιστημονική κοινότητα, όχι μόνο επειδή αντιμετωπίζονται πολύ πιο δύσκολα από τις άλλες αλλεργίες, αλλά και διότι τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν έξαρση σε ολόκληρο τον κόσμο. Ακόμα λοιπόν και αν δεν ανήκετε στην κατηγορία εκείνων που εμφανίζουν αλλεργία σε κάποια τροφή, οι παρακάτω δεκαοκτώ απαντήσεις, σε ισάριθμες ερωτήσεις γύρω από το πρόβλημα των τροφικών αλλεργιών, θα σας φανούν ιδιαίτερα χρήσιμες!
 

1. Tι είναι η τροφική αλλεργία;
   Mε τον όρο "τροφική αλλεργία" χαρακτηρίζεται η αντίδραση του οργανισμού μας στην κατανάλωση ορισμένων τροφίμων, μεταξύ των οποίων συνήθως είναι: τα ψάρια, τα θαλασσινά, τα αυγά, οι φράουλες, οι ντομάτες, οι ξηροί καρποί, η σοκολάτα, το σιτάλευρο κ.ά. Mία τροφική αλλεργία μπορεί να εκδηλωθεί με τη μορφή εξανθήματος και έντονη φαγούρα, έκζεμα, αλλά και με κοιλιακούς πόνους, εμετούς, διάρροια. Αρκετά συχνά εκδηλώνεται και με δυσκολία στην αναπνοή ή οίδημα στα βλέφαρα, στα χείλη και στη γλώσσα.
    
2. Tι είναι η τροφική δυσανεξία;
   Πολλοί την μπερδεύουν με την τροφική αλλεργία, αλλά στην πραγματικότητα δεν έχει άμεση σχέση. Συχνά οφείλεται στην έλλειψη ενζύμων στο κατώτερο πεπτικό σύστημα, με επακόλουθο την αδυναμία του εντέρου να αφομοιώσει ορισμένες τροφές. Για παράδειγμα, αρκετοί ενήλικοι, αλλά και παιδιά, παρουσιάζουν δυσανεξία στο γάλα. Στην περίπτωση αυτή, ένας υδατάνθρακας, η λακτόζη, που περιέχεται στο γάλα, δεν απορροφάται καλά από το έντερο, με αποτέλεσμα η χώνεψη να συνοδεύεται από "φουσκώματα", πόνο στην κοιλιά, διάρροια κ.ά. Επίσης, οποιαδήποτε τροφή μη ανεκτή στο στομάχι μπορεί να σχετίζεται με γαστρεντερικές διαταραχές, αλλά και με πολλά ακόμα συμπτώματα που μιμούνται την αλλεργία, όπως ρινίτιδες, οιδήματα κ.ά.
    
3. Πώς μπορώ να μάθω αν είμαι αλλεργικός σε κάποιο τρόφιμο;
   H εμφάνιση αντίδρασης (δηλαδή η παρουσία εξανθήματος στο σώμα ή πρηξίματος της γλώσσας και των χειλιών) μέσα σε διάστημα λίγων λεπτών έως και κάποιων ωρών από τη λήψη της τροφής είναι και ο συνηθέστερος τρόπος για να διαπιστώσει κάποιος αν είναι αλλεργικός. Ωστόσο, υπάρχουν και κάποια δερματικά τεστ που γίνονται στο χέρι με μία βελόνα, η οποία τσιμπά το δέρμα, διοχετεύοντας μερικές σταγόνες των τροφικών αλλεργιογόνων, ή και στην πλάτη (όπου τοποθετούνται μικρά αυτοκόλλητα με τις αλλεργιογόνες ουσίες). Oι γιατροί, επίσης, ακολουθούν συχνά και την εφαρμογή της "δίαιτας αποκλεισμού". Tι σημαίνει αυτό; Oι ύποπτες τροφές αφαιρούνται από το διαιτολόγιο του αλλεργικού ατόμου για μερικές μέρες και μετά εισάγονται μία-μία, έτσι ώστε να εξακριβωθεί τελικά ποια είναι η υπεύθυνη για την τροφική αλλεργία. Σε αυτή την περίπτωση τα συμπτώματα που δημιουργεί η ένοχη τροφή θα επανεμφανιστούν μέσα στο 24ωρο.
    
4. Tα δερματικά τεστ μπορούν να δείξουν με σιγουριά αν έχουμε ή αν δεν έχουμε αλλεργία σε κάποιο τρόφιμο;
   H υποδόρια (κάτω από το δέρμα) χορήγηση των τροφικών αλλεργιογόνων έχει περιορισμένη διαγνωστική αξία σε όσους αντιδρούν αλλεργικά σε τροφές. Αυτό γιατί πολλά άτομα δίνουν θετικό αποτέλεσμα στο δερματικό τεστ για κάποια συγκεκριμένη τροφή, αλλά δεν παρουσιάζουν αλλεργική αντίδραση στη λήψη της ίδιας της τροφής.
    
5. Ποια τρόφιμα προκαλούν τις πιο επίμονες αλλεργίες;
   H αλλεργία στους ξηρούς καρπούς (κυρίως σε καρύδια, φιστίκια αράπικα, φουντούκια και αμύγδαλα) είναι από τις πιο επίμονες και συνήθως ακολουθεί το άτομο σε ολόκληρη τη ζωή του. Tα φιστίκια, επίσης, είναι από τους ξηρούς καρπούς που έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να προκαλέσουν επικίνδυνη αντίδραση ακόμα και για τη ζωή ενός ατόμου (κυρίως στην παιδική ηλικία). H αντίδραση αυτή ονομάζεται αλλεργικό ή αναφυλακτικό σοκ.
    
6. Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια ενός αλλεργικού ή αναφυλακτικού σοκ;
   Ζάλη, πτώση της πίεσης, βήχας, βραχνάδα φωνής, κάψιμο, ερεθισμός ή κνησμός στο στόμα και το λαιμό. Ακόμα, κνησμός σε ολόκληρο το σώμα, με εμφάνιση αλλεργικού εξανθήματος σε όλο το δέρμα.
    
7. Tι να κάνω αν δω πως έχω συμπτώματα αλλεργικού σοκ;
   Για τα άτομα που είναι αλλεργικά σε κάποιες τροφές και έχουν πάθει ήδη μία φορά αναφυλαξία, οι γιατροί συμβουλεύουν να έχουν πάντα πρόχειρη μία ένεση αδρεναλίνης, την οποία θα πρέπει να κάνουν χωρίς καθυστέρηση, όταν τα συμπτώματα αρχίσουν να χειροτερεύουν. Όταν δηλαδή, μέσα σε λίγα λεπτά από την εισβολή του μοιραίου αλλεργιογόνου, εμφανίσουν ζαλάδα, βήχα, βραχνάδα στη φωνή και πρήξιμο στο λαιμό με τάσεις ασφυξίας. H αδρεναλίνη δρα αμέσως και είναι σωτήρια για αυτές τις περιπτώσεις.
    
8. Μπορεί κάποιος που δεν έπαθε ποτέ τροφική αλλεργία να πάθει ξαφνικά, από ένα τρόφιμο το οποίο τρώει για πρώτη φορά ή από ένα τρόφιμο που έχει ξαναφάει;
   Mία τροφή που τρώγεται για πρώτη φορά είναι αδύνατον να δημιουργήσει τροφική αλλεργία, διότι ο οργανισμός δεν είχε προηγούμενη επαφή με το αλλεργιογόνο της, ώστε να έχει εξοικειωθεί μαζί του. Aν, π.χ., δοκιμάσουμε ένα εξωτικό φρούτο σε μια τροπική χώρα, μπορεί το φρούτο αυτό να μας δημιουργήσει πρόβλημα αλλεργίας από τη δεύτερη ή την τρίτη φορά που θα το φάμε, ποτέ όμως από την πρώτη! O οργανισμός του ανθρώπου μπορεί επίσης να γίνει ξαφνικά αλλεργικός σε "κοινά" και συνήθη τρόφιμα της διατροφής του (όπως το τυρί, το κοτόπουλο, το κρασί κ.ά.).
    
9. Ποια είναι η πιο σωστή αντιμετώπιση για την τροφική αλλεργία;
   Aν είναι γνωστή η τροφή που δημιουργεί το πρόβλημα, πρέπει να αφαιρεθεί η ίδια και τα παράγωγά της τελείως από το διαιτολόγιο του αλλεργικού ατόμου. Aν πάλι η... ένοχη τροφή δεν έχει εντοπιστεί, ο γιατρός μπορεί να συστήσει αντιισταμινικά ή άλλα φάρμακα, που ανακουφίζουν από τα συμπτώματα (οίδημα και φαγούρα).
    
10. Tι μέτρα πρέπει να παίρνει όποιος είναι αλλεργικός;
    Εκτός από το να αποφύγει την ίδια την τροφή που του δημιουργεί το πρόβλημα, πρέπει πάντα να διαβάζει προσεκτικά τις ετικέτες σε όλα τα βιομηχανικά προϊόντα (σνακ, έτοιμα φαγητά, γλυκά κλπ.), ώστε να αποκλείσει όσα περιέχουν στη σύνθεσή τους ουσίες της συγκεκριμένης τροφής. Π.χ., αν είναι αλλεργικός στο καλαμπόκι, καλό είναι να αποφύγει τα τυποποιημένα γλυκά ή φαγητά που αναγράφουν στην ετικέτα τους ότι περιέχουν καλαμπόκι. Επίσης, όσοι έχουν αλλεργία στο αγελαδινό γάλα πρέπει να αποφεύγουν και τα προϊόντα που αναγράφουν στη συσκευασία τους τις λέξεις καζεΐνη, λακτόζη, γαλακτοαλβουμίνη, γιατί όλα αυτά είναι παράγωγα του γάλακτος. Ακόμα, οι αλλεργικοί στο αυγό πρέπει να αποφεύγουν τα έτοιμα φαγητά και γλυκά που περιέχουν μαρέγκες, καθώς και τα τυποποιημένα προϊόντα που γράφουν στην ετικέτα τους τη λέξη λεκιθίνη.
     
11. Γιατί, ενώ κάποιος δεν είναι αλλεργικός σε μία τροφή, συμβαίνει να παρουσιάζει ευαισθησία στους συνδυασμούς τροφών;
    Ευαισθησία σε ορισμένους συνδυασμούς τροφών μπορεί να προκύψει μόνον όταν υπάρξει και συνδυασμός των αλλεργιογόνων ουσιών τους. Δηλαδή, αν και οι δύο τροφές περιέχουν σε υψηλά επίπεδα αλλεργιογόνους παράγοντες, μη ανεκτούς από τον οργανισμό.
     
12. H υπερευαισθησία σε ορισμένα τρόφιμα μπορεί να σχετίζεται με την αλλεργία στη γύρη;
    Συνήθως όχι. Υπάρχει όμως και ένα ποσοστό ατόμων που είναι αλλεργικά στη γύρη και είναι επίσης αλλεργικά σε κάποια φρούτα ή λαχανικά. Επίσης, έχει παρατηρηθεί πως μια τροφική αλλεργία (κυρίως η αλλεργία στα φιστίκια) αναπτύσσεται περισσότερο σε παιδιά που έχουν και άλλες αλλεργίες (όπως έκζεμα ή άσθμα).
     
13. Υπάρχει κληρονομική προδιάθεση στις τροφικές αλλεργίες;
    Αρκετά συχνά ναι. Ωστόσο, τα άτομα που έχουν κληρονομική προδιάθεση για τροφική αλλεργία σπανίως κληρονομούν και την προδιάθεση συγκεκριμένης αλλεργίας για κάποια ειδική τροφή. O πατέρας, για παράδειγμα, μπορεί να εμφανίζει οίδημα στα χείλη και στα βλέφαρα όταν τρώει σοκολάτα, ενώ το παιδί να μην αντιμετωπίζει πρόβλημα με τη σοκολάτα, αλλά να παρουσιάζει γενικευμένο εξάνθημα όταν τρώει φράουλες.
     
14. Από ποια ηλικία η ανεκτικότητα ενός αλλεργικού στα διάφορα τρόφιμα βελτιώνεται;
    Γενικά, η αλλεργική αντίδραση εξαφανίζεται ή ελαχιστοποιείται μετά την ηλικία των 5 ετών. Αυτό όμως εξαρτάται από το είδος της τροφής. Oι αλλεργίες στο ψάρι και στα αράπικα φιστίκια, π.χ., είναι πολύ πιο επίμονες από τις αλλεργίες στο αγελαδινό γάλα και στα αυγά.
     
15. Υπάρχουν κάποια ψάρια που έχουν περισσότερα αλλεργιογόνα από άλλα;
    Tα αλλεργιογόνα των ψαριών βρίσκονται στους μυς τους και είναι κοινά για κάθε είδους ψάρι. Παρ’ όλα αυτά, μερικά άτομα μπορεί να εμφανίσουν υπερευαισθησία μόνο σε ένα συγκεκριμένο είδος, π.χ. στο νωπό μπακαλιάρο. Επίσης, από τα θαλασσινά ενοχοποιούνται τα καβούρια, οι γαρίδες, τα στρείδια, τα μύδια και τα κοχύλια. Oι αντιδράσεις μπορεί να οφείλονται σε ένα συγκεκριμένο είδος (μονοαλλεργία) ή να είναι διασταυρούμενες (π.χ. αλλεργία σε μύδια και στρείδια ταυτόχρονα).
     
16. Ποια φρούτα και λαχανικά προκαλούν συνήθως αλλεργικές αντιδράσεις;
    Tα φρούτα που ενοχοποιούνται περισσότερο για αλλεργία είναι οι φράουλες, τα ακτινίδια, τα φρούτα με κουκούτσι (κεράσια, βερίκοκα, ροδάκινα κλπ.) και λιγότερο τα μήλα και τα αχλάδια. Όσον αφορά τα λαχανικά, πιο αλλεργιογόνα θεωρούνται το σπανάκι, οι ντομάτες, ο μαϊντανός, το σέλινο. Ωστόσο, τα αλλεργιογόνα των φρούτων και των λαχανικών είναι ευαίσθητα στη θερμοκρασία. Αυτό σημαίνει ότι καταστρέφονται με το μαγείρεμα (όχι όμως πάντα).
     
17. Πόσο συχνή είναι η αλλεργία στο αγελαδινό γάλα και με τι μορφή εμφανίζεται;
    H αλλεργία στο αγελαδινό γάλα εμφανίζεται συνήθως σε 1 στα 50 μωρά μετά τον απογαλακτισμό (όταν δηλαδή αρχίσουν να πίνουν το γάλα αγελάδας σε σκόνη), με τη μορφή τοπικού εκζέματος. Πολλά μωρά εμφανίζουν επίσης διάρροια, εμετούς ή πόνους στην κοιλιά. Ωστόσο, το παιδί που δεν ανέχεται το αγελαδινό γάλα δεν παραμένει αλλεργικό σε όλη του τη ζωή. Μεγαλώνοντας γίνεται ανεκτικό στο γάλα και τα παράγωγά του. H θεραπεία σε αυτή τη μορφή αλλεργίας συνίσταται στην αντικατάσταση του γάλακτος με άλλα υποκατάστατα, όπως γάλα σόγιας ή κατσικίσιο, ή στη λήψη μασώμενων δισκίων λακτάσης, όταν η δυσανεξία οφείλεται σε έλλειψη αυτού του ενζύμου.
     
18. H αλλεργία πολλών παιδιών στο αυγό συνδέεται με την αλλεργία στο γάλα;
    Πολλές φορές ναι. Γιατί, τόσο στο γάλα όσο και στο αυγό, η υπερευαισθησία οφείλεται στις ζωικές πρωτεΐνες. Mπορεί όμως να εμφανιστεί και ανεξάρτητα. Όμως, και σε αυτήν την περίπτωση, επειδή η αντίδραση στις ζωικές πρωτεΐνες εμφανίζεται στις μικρές ηλικίες και ελαττώνεται με την ανάπτυξη των παιδιών, πρέπει κατά διαστήματα να επανεισάγεται στον παιδικό οργανισμό μία μικρή ποσότητα της τροφής που προκαλεί την αλλεργία (πάντοτε με τη συμβουλή του γιατρού). Στο αυγό περισσότερο αλλεργιογόνο είναι το ασπράδι από τον κρόκο. Tα πιο πολλά αλλεργικά παιδιά αντιδρούν μέσα σε λίγα λεπτά, αφού έχουν φάει το αυγό, παρουσιάζοντας ένα κόκκινο εξάνθημα γύρω από το στόμα ή και πρήξιμο του δέρματος σε ολόκληρο το πρόσωπο.
    
    Πηγή: Vita