Κορινθιακή ή αλλιώς μαύρη σταφίδα

Η Κορινθιακή σταφίδα λαμβάνεται από σταφύλια των ποικιλιών (cultivars) Vitis Vinifera L, ποικιλία μαύρη κορινθιακή σταφίδα και είναι μια αμιγώς Ελληνική ποικιλία αμπέλου. Τα σταφύλια ποικιλίας κορινθιακής σταφίδας χαρακτηρίζονται από ρώγες μαύρου χρώματος, μικρού μεγέθους και αγίγαρτες (χωρίς κουκούτσι) ως επί το πλείστον. Η καλλιέργεια της σταφίδας είναι πολύ απαιτητική.

Απαιτεί μεγάλη φροντίδα και αφοσίωση από την πλευρά του αγρότη για να παραχθεί ένα άκρως ποιοτικό προϊόν. Η συγκομιδή της σταφίδας (τρύγος) γίνεται κατά τους μήνες Αύγουστο - Σεπτέμβριο.

Το νωπό σταφύλι οδηγείται σε ειδικούς χώρους (αλώνια) για να αποξηρανθεί φυσικά κάτω από τον ήλιο. Στη συνέχεια συλλέγεται και οδηγείται προς μεταποίηση και τυποποίηση.

Καλλιεργείται στην Αχαΐα, Μεσσηνία, Ηλεία, Κορινθία, Ζάκυνθο και Κεφαλληνία και όχι μόνο στην Κόρινθο όπως πιστεύουν αρκετοί λόγω του ονόματος της ποικιλίας της, συγχέοντας την αρκετές φορές με τη ξανθή σταφίδα, τη σουλτανίνα.

Το όνομά της το οφείλει στον Κορινθιακό κόλπο, από τα λιμάνια του οποίου ξεκίνησαν οι πρώτες εξαγωγές της.

Καλλιεργείται σχεδόν αποκλειστικά στον Ελλαδικό χώρο κατά 80% όπου την ευνοεί το μικροκλίμα της περιοχής, ενώ αντίστοιχες προσπάθειες καλλιέργειάς της σε άλλες περιοχές του πλανήτη έδωσαν υποδεέστερες ποιότητες σταφίδας.

Ιστορικά και κοινωνικοοικονομικά στοιχεία

Η πριγκίπισσα σταφίδα, όπως την αποκαλούν πολλοί ιστορικοί, συντροφεύει τον άνθρωπο από τα πρώτα χρόνια του πολιτισμού. Ανακαλύφτηκε τυχαία όταν οι άνθρωποι δοκίμασαν από περιέργεια τα ξεραμένα σταφύλια στα αμπέλια. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές οι σταφίδες αναφέρονται ήδη από το 1490 π.Χ. στην αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα υπάρχουν αναφορές στα Ομηρικά Έπη.

Η Κορινθιακή σταφίδα αποτέλεσε το κατεξοχήν εξαγώγιμο προϊόν του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους του 1830 μέχρι και το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, όπου και αποτελούσε το 50% των συνολικών εξαγωγών, χαρακτηρίζοντας την έτσι ως εθνικό προϊόν. Μόνο ως υπερβολή δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτό που είχε πει κάποτε ο Ξ. Ζολώτας, ότι η σταφίδα για την Ελλάδα ήταν «ότι και ο καφές για τη Βραζιλία»!

Στη νουβέλα του Κάρολου Ντίκενς «A Christmas Carol» αποθεώνεται η Κορινθιακή μαύρη σταφίδα ως βασικό συστατικό του γιορτινού τραπεζιού.

Η σταφίδα εκλαμβάνεται ως σύμβολο ευτυχίας και επάρκειας της αστικής λονδρέζικης οικογένειας στη βικτωριανή Αγγλία, δηλαδή της περιόδου στην οποία ο Ντίκενς έγραψε το βιβλίο (1843). 

Ακόμα και σήμερα μπορεί να δει κανείς τα αποτυπώματα της σταφίδας στις περιοχές στις οποίες άκμασε η καλλιέργεια και το εμπόριο της.
Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποια ελάχιστα από εκείνα τα στοιχεία που αποδεικνύουν την αλληλεπίδραση της σταφίδας με την ελληνική πραγματικότητα:

Η χρηματοδότηση και κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής του νεοϊδρυθέντος Ελληνικού κράτους του 1830, από και για την εμπορία της σταφίδας, όπως η αναβάθμιση-κατασκευή μεγάλων εξαγωγικών λιμανιών, η έναρξη της κατασκευής του σιδηρόδρομου της Πελοποννήσου και της διώρυγας της Κορίνθου με σκοπό την καλύτερη και ταχύτερη μεταφορά της Κορινθιακής σταφίδας στις αγορές του εξωτερικού.

Η κατασκευή κτηρίων σπουδαίας πολιτιστικής σημασίας και κληρονομιάς ((Θέατρο Απόλλων στην Πάτρα (έργο του διάσημου αρχιτέκτονα Τσίλερ), Ιερός Ναός Αγίου Ανδρέα Πατρών, η κατασκευή νεοκλασικών αρχοντικών και αποθηκών σε όλες τις περιοχές καλλιέργειάς της, που ανήκαν σε σταφιδέμπορους της εποχής, αλλά και η δημιουργία εορτών και εκδηλώσεων (π.χ. το καρναβάλι της Πάτρας), οφείλονται κυρίως στον πλούτο τον οποίο δημιούργησε το εμπόριο της σταφίδας και στις επιρροές από τις χώρες της δυτικής Ευρώπης στις οποίες κατευθυνόταν η σταφίδα.

Σήμερα η κορινθιακή σταφίδα χρησιμοποιείται κυρίως σε γλυκά, σε μπισκότα, ως σνακ, στη μαγειρική και σε άλλες χρήσεις όπως η οξοποιία και οινοπνευματοποιία στις οποίες οδηγείται η κατώτερη ποιότητας σταφίδα.

Διατροφοφαρμακευτικά στοιχεία

 Οι τελευταίες διατροφικές συστάσεις προτείνουν την κατανάλωση ποικιλίας «διαθρεπτικών-λειτουργικών τροφίμων (nutritious-functional foods), τα οποία στο πλαίσιο της συνιστώμενης θερμιδικής πρόσληψης παρέχουν μία ποικιλία θρεπτικών και ευεργετικών για την ανθρώπινη υγεία συστατικών.

Η Κορινθιακή Σταφίδα είναι πολύ καλή πηγή αντιοξειδωτικών/ πολυφαινολικών συστατικών (φλαβονοειδή, ανθοκυανίνες, προανθοκυανιδίνες, προκυανιδίνες, ρεσβερατρόλη). Αποτελεί ένα λειτουργικό τρόφιμο σημαντικότατης διατροφικής αξίας και επιπλέον είναι το μοναδικό είδος σταφίδας σε παγκόσμια κλίμακα για το οποίο έχουν γίνει κλινικές μελέτες σε εθελοντές, που αποδεικνύουν ότι από την ένταξή της στην καθημερινή διατροφή:

• Υπάρχει σημαντική μείωση στην αρτηριακή πίεση

• Δημιουργείται «ασπίδα» ενάντια στα καρδιαγγειακά νοσήματα

• Μειώνεται η «κακή» χοληστερίνη

• Στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής δεν υπάρχει καμία αρνητική επίδραση στους διαβητικούς!!"

Πηγές:

Κορινθιακή Σταφίδα: Η διατροφική έρευνα ως μοχλός ανάπτυξης ενός Παραδοσιακού προϊόντος, http://www.heliachamber.gr/ilia/articles/article.jsp?context=103&articleid=6516

·Κορινθιακή σταφίδα: Μαύρη, ελληνική και πολύτιμη, ΤΟ ΒΗΜΑ science, http://www.tovima.gr/science/article/?aid=537656

Καρποί της Αιγιαλιώτικης γης-Το διαμάντι της περιοχής μας, η Κορινθιακή σταφίδα http://www.neoikairoi.gr/data/index.php/articles/xlorida-kai-panida-tis-aigialiotikis-gis/657-karpoi-tia-aigialiotikis-gis-korinthiaki-stafida

• Συνεταιριστική Κορινθιακής Σταφίδας, http://www.skos.gr

Τα κείμενα μας παραχώρησε  από την ομάδα Κορινθιακή (μαύρη) σταφίδα  ο κος Μιχάλης Καρβέλας που τον ευχαριστούμε πολύ.