Τι να κάνετε με το μπαγιάτικο ψωμί

• Φρυγανίστε το ελαφρά για το πρωινό σας. Αν δεν έχετε φρυγανιέρα, χρησιμοποιήστε το γκριλ ή την τοστιέρα.
• Φτιάξτε κρουτόν, δηλαδή κόψτε το μικρά κομμάτια, τηγανίστε τα και βάλτε τα πάνω σε σαλάτες.
• Αν δεν θέλετε να φάτε τηγανητό, ψήστε τα κομματάκια του ψωμιού στο φούρνο μέχρι να στεγνώσουν τελείως.
• Βάλτε λίγα κρουτόν στις σούπες σας.
• Βράστε κόκαλο από μοσχάρι ή κοτόπουλο με ένα καρότο, ένα κρεμμύδι, ένα κλωνάρι σέλινο, αλάτι και πιπέρι. Σουρώστε το ζωμό. Βάλτε μέσα σε σουπιέρα μπόλικα κρουτόν και περιχύστε με τον βραστό ζωμό. Σερβίρετε με ψιλοκομμένο μαϊντανό και προσθέστε σε κάθε πιάτο μια κουταλιά γιαούρτι ανακατεμένο με τριμμένο σκόρδο ή από μια κουταλιά κρέμα γάλακτος. Αυτή η σούπα είναι ποντιακή λιχουδιά αλλά πολύ δημοφιλής, με πολλές παραλλαγές, και στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιβηρική χερσόνησο.
• Μουλιάστε το ψωμί για να το βάλετε σε κεφτέδες.
• Φτιάξτε ιδιαίτερα με το μαύρο ψωμί καταπληκτική σκορδαλιά.
• Μπορείτε να γεμίσετε κοτόπουλο με την εξής γέμιση: βάλτε το ψωμί χωρίς τις κόρες να μουλιάσει σε κρασί, ανακατέψτε το με τριμμένο κρεμμύδι, μπόλικο μαϊντανό και άνηθο, ένα χτυπημένο αυγό, μοσχοκάρυδο, αλατοπίπερο και το συκωτάκι του πουλιού σοταρισμένο. Γεμίστε το κοτόπουλο αφού το καθαρίσετε καλά και ράψτε το με βαμβακερή κλωστή. Ψήστε το μετά κανονικά στο φούρνο.
• Φτιάξτε αυτό που λένε στη Μακεδονία αυγοφέτες και οι Πόντιοι φελοτήγανον.
• Κόψτε το ψωμί λεπτές φέτες, βουτήξτε τες σε χτυπημένο αυγό και τηγανίστε τες. Πασπαλίστε τις φέτες με ζάχαρη και κανέλα και σερβίρετε το ζεστό.
  Χωρίστε το ψωμί σε λεπτές φέτες. Ανακατέψτε σ' ένα μπολ ελαιόλαδο με σκόρδο λιωμένο και αλείψτε με το μείγμα αυτό τις φέτες. Συναρμολογήστε πάλι το ψωμί και τυλίξτε το σφιχτά σε αλουμινόχαρτο. Βάλτε το στο φούρνο μέχρι να ζεσταθεί πολύ καλά. Σερβίρετε το σκορδόψωμο ζεστό. Ντύστε ένα μικρό βουτυρωμένο πυρέξ με φέτες από ψωμί που του έχετε αφαιρέσει την κόρα και βουτήξει σε γάλα. Γεμίστε το κοίλωμα με τριμμένα τυριά ανακατεμένα (τα περισσεύματα είναι πολύ καλά γι' αυτό) και μπόλικα μανιτάρια και κρεμμύδια, που τα έχετε προηγουμένως σοτάρει. Σκεπάστε τη γέμιση με άλλες φέτες ψωμιού, επίσης βουτηγμένες σε γάλα. Περιχύστε με ελάχιστο (1-2 κουταλιές) λιωμένο βούτυρο και ψήστε το μέχρι να ροδίσει. Σερβίρεται ζεστό με δυνατό μπρούσκο κόκκινο κρασί.
• Φτιάξτε πουτίγκα με τη συνταγή που θα βρείτε στη σελίδα 183. Ένα πρόχειρο φαγητό με μπαγιάτικο ψωμί που συνηθίζουν σε πολλές παραλλαγές στον Πόντο αλλά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, κυρίως στα νησιά, είναι η λαδοψιχιά. Δοκιμάστε την σε μικρή ποσότητα μαζί με ολόκληρες ψητές πατάτες. Κόψτε το μπαγιάτικο ψωμί σε κύβους και τηγανίστε το σε λίγο λάδι. Περιχύστε με σάλτσα ντομάτας, αφήστε να πάρουν μια βράση και πασπαλίστε με μπόλικο ψιλοκομμένο μαϊντανό. Μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε για γαρνιτούρα σε ψητά κρέατα, για αλλαγή στις τηγανητές πατάτες.
• Φτιάξτε ποντιακά θρουμούλια. Τηγανίστε το μπαγιάτικο ψωμί σε κομματάκια και προσθέστε χτυπημένο αυγό. Ανακατέψτε να ψηθεί το αυγό, αλατοπιπερώστε, πασπαλίστε μπόλικο μαϊντανό και σερβίρετε το ζεστό.
• Τρίψτε τις φέτες από το μπαγιάτικο ψωμί με μια κομμένη σκελίδα σκόρδο, κόψτε το κομμάτια και αφήστε το απλωμένο σ' ένα δίσκο χωρίς να το σκεπάσετε μέχρι να ξεραθεί τελείως. Βάλτε μερικά απ' αυτά τα κομμάτια στο μπολ που θα κόψετε την ντοματοσαλάτα.

Ψωμομακάροννα
Παίρνουμε πετσοκόλια (ξεροκόμματα) από χωριάτικο ψωμί και τα ρίχνουμε σε αλατισμένο νερό που βράζει. Αφήνουμε δύο τρία λεπτά της ώρας ώσπου να φουσκώσουν και τα σουρώνουμε. Τα βάζουμε σε πιατέλα και ρίχνουμε μπόλικο προβατίσιο τυρί (παστό) τριμμένο. Περιχύνουμε με λάδι, αφού προηγουμένως το κάψουμε. Αντί για λάδι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε λιωμένη μίλλα ή τσιρίγγια.