Η Ήπειρος αποτελεί ένα από τα γεωγραφικά εκείνα διαμερίσματα της χώρας, χωρίς μακραίωνη ιστορία στο χώρο της παραγωγής του κρασιού.
Αυτό οφείλεται τόσο στη μορφολογία του εδάφους της, απομονωμένη εξάλλου – από τη μια πλευρά η Πίνδος, από την άλλη η θάλασσα, όσο και κατά συνέπεια, στα κύματα μετανάστευσης που την έπληξαν.
Παρόλο αυτά, ο νομός Ιωαννίνων και συγκεκριμένα οι περιοχές της Ζίτσας και του Μετσόβου, κατάφεραν να αξιοποιήσουν γηγενείς ποικιλίες αλλά και να πειραματιστούν εισάγοντας νέες.
Ακολουθώντας τους επιβλητικούς βράχους των Μετεώρων, φτάνουμε στο παραδοσιακό Μέτσοβο, πόλος έλξης πολλών επισκεπτών, συνεχίζοντας έως τη γραφική πόλη των Ιωαννίνων.
Με κατεύθυνση την Ηγουμενίτσα, συναντάμε τη Ζίτσα και συνεχίζοντας την διαδρομή εκστασιασμένοι από την ομορφιά του Ζαγορίου, του Πάπιγκου, της Δρακολίμνης, φτάνουμε στην πανέμορφη Κόνιτσα.
Σε αυτή τη "Διαδρομή της Ηπείρου" δραστηριοποιούνται οι Κατώγι & Στροφιλιά Α.Ε. στο Μέτσοβο και οι Ε.Α.Σ. Ιωαννίνων και Γκλίναβος, Μοναστήρι-Ζίτσα στη Ζίτσα.
ΜΕΤΣΟΒΟ
Σκληρές οι συνθήκες διαβίωσης στο Μέτσοβο, γαλούχησαν αντίστοιχα τους ανθρώπους... Θαυμάστε τα παραδοσιακά μετσοβίτικα σπίτια, λαμπρά δείγματα αρχιτεκτονικής, λαϊκής τέχνης και παράδοσης, τοπικές φορεσιές, ήθη και έθιμα, εκκλησίες και απολαύστε το χιονοδρομικό κέντρο της περιοχής.
Το Μέτσοβο, υπήρξε τόπος δωρητών... Εδώ ο πλούτος έγινε προσφορά... Αβέρωφ, Τοσίτσας, Στουρνάρης, και άλλοι, συνέδεσαν το όνομά τους, με τον ιδιαίτερο αυτό τόπο.
Δημιουργός και εμπνευστής, ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας, το 1961 εγκατέστησε τα πρώτα κλήματα Cabernet Sauvignon στην Ελλάδα, με σκοπό να αναμπελώσει μια άγονη πλαγιά της Πίνδου, στο Μέτσοβο. Έτσι ξεκινά η εταιρία Κατώγι Αβέρωφ. Ο ίδιος αποτέλεσε την ψυχή του Ιδρύματος Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα.
Επισκεφθείτε επίσης την πρότυπη τυροκομική μονάδα, που ίδρυσε, και ανακαλύψτε τον τρόπο παρασκευής του τοπικού Μέτσοβον αλλά και το λαογραφικό μουσείο του τόπου.
Δημιουργώντας "σχολή" στην ανάμιξη γηγενών και ξενικών ποικιλιών, το γνωστό "Κατώγι" περιέχει στην ποικιλιακή του σύνθεση Cabernet Sauvignon και Αγιωργήτικο.
Ενδιαφέρον και πρωτοπόρο blend, το μαλακό, βελούδινο Αγιωργήτικο αποκτά πλούτο και πληθωρικότητα, που του χαρίζει ο ταννικός σκελετός του Cabernet, προσφέροντας ένα κρασί παλαίωσης.
Σήμερα, η Κατώγι και Στροφιλιά Α.Ε., είναι γέννημα της συγχώνευσης δύο εταιριών, από το 2001, της Κατώγι Αβέρωφ και της Στροφιλιάς.
Η εταιρία Στροφιλιά δημιουργήθηκε το 1981, με την αναμπέλωση του οικογενειακού αμπελώνα της οικογένειας Μαλτέζου, στην Ανάβυσσο ενώ το ομώνυμο εντευκτήριο οίνου, εκπαίδευσε για χρόνια πολλούς καταναλωτές.
Τις δύο εταιρίες συνέδεσε το 1998 η εταιρία Οκτάνα, που ιδρύθηκε από τις οινοποιητικές εταιρίες Κατώγι, Στροφιλιά, Αμπελώνες Αντωνόπουλου, Κτήμα Μερκούρη, και το δίκτυο διανομής Santa Maura, με σκοπό την ανάδειξη του αμπελουργικού δυναμικού της ορεινής Νεμέας.
ΖΙΤΣΑ
Μεταφερόμαστε στο νομό Ιωαννίνων και συγκεκριμένα 27 χλμ. βορειοδυτικά, στη Ζίτσα. Εδώ στις υπώρειες της Πίνδου και σε υψόμετρο που κυμαίνεται από τα 500 έως τα 800 μέτρα, εκτείνεται ένας δυσπρόσιτος, μικρός αλλά και χαρισματικός ταυτόχρονα αμπελώνας, από τον οποίο παράγονται κρασιά Ονομασίας Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας – Ο.Π.Α.Π. – "Ζίτσα".
Στα άγονα ετούτα εδάφη και στις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες –ιδανικά για την παραγωγή ποιοτικών κρασιών- ευδοκιμεί η λευκή ποικιλία Ντεμπίνα.
Καλλιεργείται στη χώρα μας, εδώ και πέντε αιώνες, με καταγωγή, όπως πιθανολογείται, ιταλική ή αλβανική. Αξίζει πάντως να αναφέρουμε και τις άλλες δύο τοπικές ποικιλίες, τις ερυθρές Βλάχικο και Μπεκάρι.
Η παραδοσιακή οινοποίηση της Ντεμπίνας λοιπόν τη θέλει να δίνει κρασιά με αφρώδη χαρακτήρα και συγκεκριμένα ημιαφρώδη, ημίξηρο.
Δίνει όμως και ήσυχα, ξηρά κρασιά που αν καταναλωθούν φρέσκα, ευωδιάζουν πράσινο μήλο, και μας δροσίζουν με την ευχάριστη οξύτητά τους.
Η πόλη της Ζίτσας ιδρύθηκε στις αρχές του 15ου αιώνα, με σκοπό την απόσχιση των κατοίκων από την οθωμανική κυριαρχία, η παρουσία της οποίας ήταν πάντα έντονη στην καθημερινή ζωή των Ηπειρωτών.
Μέχρι το 17ο αιώνα, η Ζίτσα αποτελούσε οινοπαραγωγική περιοχή, με φημισμένα κρασιά μέχρι την Κωνσταντινούπολη.
Στις εξαγωγές, βοηθούσαν βέβαια πολύ κατά τη μεταφορά, τα βαρέλια που κατασκευάζονταν στο Μέτσοβο – παράδοση που η περιοχή διατηρεί μέχρι σήμερα.
Ήταν λίγο πριν το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι κάτοικοι, ετοιμάζονταν να ιδρύσουν ένα οινοποιείο. Η έναρξη του πολέμου όμως, καθυστερεί τα σχέδια τους.
Έτσι από το 1950, φτάνουμε στο 1972, όπου οι προσωρινές εγκαταστάσεις του συνεταιριστικού οινοποιείου που ιδρύθηκε, δίνουν τη θέση τους, στο σημερινό οινοποιείο της "Ένωσης".
Το συγκεκριμένο οινοποιείο, διατήρησε ζωντανή και την αμπελοκαλλιέργεια στην περιοχή, η οποία έφθινε ραγδαία, για να φτάσει στα 1200 στρέμματα σήμερα (εντός ζώνης), όταν το 1958 καλλιεργούνταν 10.000 στρέμματα.
Το δεύτερο οινοποιείο της περιοχής, ιδρύεται το 1978, δίπλα στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία.
Ο δημιουργός του Λευτέρης Γκλίναβος, ήταν από τους πρώτους Έλληνες οινολόγους που σπούδασαν στη Γαλλία, παρήγαγε ονομαστά αφρώδη κρασιά, αλλά και ήσυχα, στη συνέχεια, ξηρά κρασιά, με σταθερή ποιότητα.
Στη Ζίτσα, θα συναντήσουμε το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, που κάποτε αποτελούσε τον σπουδαιότερο παραγωγό κρασιού της Ζίτσας.
Εδώ φιλοξενήθηκε το 1809, ο Λόρδος Μπάιρον, το όνομα του οποίου πήρε και γνωστό, αφρώδες κρασί από το "Μοναστήρι-Ζίτσα".
Στην περιοχή δραστηριοποιείται ο τοπικός συνεταιρισμός, στον οποίο οινοποιούνται οι γνωστές ποικιλίες της Ηπείρου -ανάμεσά τους και η Ντεμπίνα- καθώς επίσης και γνωστές κοσμοπολίτικες ποικιλίες.
Παράγονται επίσης τα κρασιά: Αρκτούρος, Ωρίων, Σείριος (Ηπειρωτικοί Τοπικοί Οίνοι), σε μία προσπάθεια εκσυγχρονισμού του οινοποιείου.