Αγιωργίτικο - το Βελούδινο κρασί της Νεμέας

Ως πρώτη ύλη για την παρασκευή των οίνων Νεμέα χρησιμοποιείται αποκλειστικά η σταφυλική παραγωγή της εκλεκτής πολυδυναμικής ποικιλίας αγιωργίτικο.
Ως γνωστόν η ποικιλία αυτή καλλιεργείται σχεδόν αποκλειστικά στην ζώνη της Νεμέας και είναι γνωστή και ως «Μαύρο Νεμέας» καίτοι η καλλιέργειά της έχει επεκταθεί τα τελευταία χρόνια και σε άλλα μέρη της Πελοποννήσου αλλά και γενικότερα της Ελλάδας. Θεωρείται η ευγενέστερη ερυθρή ποικιλία της Νότιας Ελλάδας και δίνει σταφύλια μετρίου μεγέθους, με τσαμπί κυλινδροκωνικό, πυκνόρραγο, με ράγες σφαιρικές μετρίου μεγέθους, σάρκα μαλακή, φλοιό παχύ με χρώμα κυανόμαυρο.

Η βιολογική και η βιομηχανική ωριμότητα των σταφυλιών είναι δύο έννοιες, με τις οποίες είναι απόλυτα εξοικειωμένοι όσοι ασχολούνται με την άμπελο. Αντίθετα, η τεχνολογική ωριμότητα είναι εκείνη που πρέπει να τύχει της προσοχής όλων των παραγωγών. Εάν θέλαμε να ορίσουμε την τεχνολογική αυτή ωριμότητα, θα λέγαμε ότι είναι εκείνο το στάδιο της ωρίμασης, κατά το οποίο τα σταφύλια δίνουν γλεύκος που έχει χημική σύσταση κατάλληλη για τον τύπο του οίνου, του οποίου επιδιώκεται η παραγωγή.
Το αγιωργίτικο είναι ποικιλία που παρουσιάζει περισσότερους του ενός βαθμούς τεχνολογικής ωριμότητας και κατά συνέπεια θεωρείται «πολυδυναμική ποικιλία». Όπως αναφέρθηκε οι μεγάλες υψομετρικές διαφορές που χαρακτηρίζουν την ζώνη, αλλά και οι διαφορές στο ανάγλυφο και στη σύσταση του εδάφους των αμπελώνων, οδηγούν σε σταφυλική παραγωγή και, κατ’ επέκταση, σε οίνους με διαφορετικά χαρακτηριστικά.
Σε μελέτη της αμπελουργικής ζώνης της Νεμέας, που έγινε από το Ινστιτούτο Οίνου Αθηνών (η οποία διήρκεσε δυστυχώς μόνο 3 έτη), από όπου έχουν αντληθεί αυτά τα στοιχεία, οι αμπελώνες της ζώνης κατατάσσονται σε τρεις ομάδες με βάση το υψόμετρο. Κανονικά, θα έπρεπε να γίνει μακροχρόνια μελέτη, ώστε να ληφθούν υπόψη και άλλοι πολλοί παράγοντες όπως το έδαφος και το μικροκλίμα πολλών επιμέρους περιοχών, καθώς και η καλλιεργητική μέθοδος που διαμορφώνουν τελικά το ζητούμενο αποτέλεσμα. Αλλά και μόνο με βάση το υψόμετρο, παρατηρούμε ότι στην πρώτη ομάδα (550-850 μ.) η ωρίμαση καθυστερεί πολύ σε σχέση με τους άλλους αμπελώνες και πολλές φορές δεν κατορθώνει να φτάσει τον βαθμό τεχνολογικής ωριμότητας για οίνους ερυθρούς ΟΠΑΠ Νεμέα, όπως τους ξέραμε. Αντίθετα, οι χαμηλές θερμοκρασίες που επικρατούν κατά τη διάρκεια του τρυγητού, ο οποίος εκ των πραγμάτων είναι πάντα όψιμος, δίνει σταφύλια που έχουν αρκετή συγκέντρωση οξέων (τρυγικού, μηλικού κ.ά.), που με τη σειρά τους μπορούν να μας δώσουν οίνους ερυθρούς φρέσκους ή ερυθρωπούς (ροζέ), με πλούσια αρώματα φρέσκων φρούτων και λουλουδιών, με τονισμένη οξύτητα και χωρίς να είναι αναγκαίο να αποκτήσουν ένα υψηλό ΔΑΤ.
Στην δεύτερη ομάδα, περιλαμβάνονται οι αμπελώνες που βρίσκονται σε υψόμετρο από 320-550 μ. Αμπελώνες που δίνουν συνήθως ερυθρούς οίνους υψηλής ποιότητας, βαθύχρωμους, με αρμονικούς γευστικούς χαρακτήρες. Από πλευράς ωρίμασης, δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα, τουναντίον, θεωρούνται από τους πιο πρώιμους. Σε αυτές τις περιοχές, αμπελώνες με χαμηλή στρεμματική απόδοση δίνουν σταφύλια τα οποία με την ανάλογη, μέθοδο οινοποίησης δίνουν εξαιρετικούς οίνους βαθιάς παλαίωσης, με σύνθετο μπουκέτο, αρμονικές γεύσεις, ισορροπημένη οξύτητα, πληθώρα ευγενών ταννινών και αρκετά υψηλά ΔΑΤ, συνήθως άνω του 13% vol έως και 14% vol.

Η τρίτη ομάδα περιλαμβάνει αμπελώνες που βρίσκονται σε υψόμετρο από 200-320μ. και παρουσιάζουν σημαντική ανομοιομορφία στα χαρακτηριστικά τους και κατ’επέκταση στη ποιότητα των παραγόμενων οίνων. Σε αυτή την περιοχή, αμπελώνες που δεν έχουν μεγάλη στρεμματική απόδοση και είναι σε εδάφη καλά στραγγιζόμενα ωριμάζουν πολύ σύντομα, χωρίς προβλήματα και δίνουν οίνους με υψηλά ΔΑΤ, άνω των 14% vol έως και 15% vol. Τα σταφύλια αυτής της περιοχής, αποκτούν σύσταση που προσφέρεται για την παραγωγή οίνων της κατηγορίας των vins de liquer. Γι’αυτόν ακριβώς τον λόγο η ονομασία προέλευσης Νεμέα έχει αναγνωριστεί εξ αρχής όχι μόνο για τους ερυθρούς ξηρούς οίνους, αλλά και για τους οίνους της κατηγορίας αυτής (VDN).