Dolce Vita στη Ρώμη - Η πόλη βήμα προς βήμα

Από το λόφο του Καπιτώλιου  και τα ομώνυμα μουσεία με τις περίφημες συλλογές. Δείτε οπωσδήποτε στο Παλάτσο Νουόβο το μπρούτζινο άγαλμα του Μάρκου Αυρήλιου, την αίθουσα των φιλοσόφων με πορτραίτα πολλών Ελλήνων, το ελληνικό άγαλμα του Δισκοβόλου και στο Παλάτσο ντέι Κονσερβατόρι τη μπρούτζινη λύκαινα, το πορτραίτο του Αγιου Ιωάννη του Βαπτιστή και το άγαλμα της Αφροδίτης του Εσκυλίνου που συνδέεται με τη λατρεία της Ίσιδας. Μη φύγετε χωρίς ν ανεβείτε στην ταράτσα για ένα εσπρέσο έχοντας τη Ρώμη στα πόδια σας.

Ευθεία μπροστά σας, σε μήκος ενός χιλιομέτρου, η Ρωμαϊκή Αγορά, εμπορικό, θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο της αρχαίας Ρώμης. Από το ναό του Κρόνου σώζονται ιωνικά κιονόκρανα και από το ναό του Κάστορα και του Πολυδεύκη απέμειναν τρεις λεπτοί κορινθιακοί κίονες. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως ερείπια που ανήκουν σε πολλές διαφορετικές περιόδους και ανάμεσά τους ξεχωρίζει η Ζωφόρος του Αινεία στο Αντικουάριουμ Φορένσε και ο Οίκος των Ιπποτών της Ρόδου (αν μπείτε μέσα επισκεφθείτε παρεκκλήσιο του Αγ. Ιωάννη- Καπέλα ντι Σαν Τζοβάνι).

Αμέσως μετά θα δείτε το μεγαλύτερο σωζόμενο αρχαίο ρωμαϊκό κτίσμα του κόσμου, το Κολοσσιαίο. Η ονομασία του (από τον 8ο αιώνα) προέρχεται από τον επιχρυσωμένο Κολοσσό του Νέρωνα, γιγαντιαίο άγαλμα του αυτοκράτορα που παριστάνονταν σαν θεός  ήλιος και ορθωνόταν δίπλα στο αμφιθέατρο. Οι διαστάσεις του σε εκμηδενίζουν. Έχει  57μ. ύψος και 527μ. περίμετρο, με 80 αψιδωτές εισόδους και 55.000 χωρητικότητα. Το ίδρυσε ο αυτοκράτορας Βεσπασιανός και το ολοκλήρωσε ο γιος του Τίτος. Χτίστηκε σε οκτώ χρόνια (72-80 μ.Χ.) και έγινε σύμβολο δύναμης και αγριότητας. Εκεί οι μονομάχοι έλεγαν το περίφημο αντίο: "Χαίρε αυτοκράτορα, οι μελλοθάνατοι σε χαιρετούν".

Γνωστό στους Ρωμαίους  και ως Αμφιθέατρο του Φλάβιο είναι σήμα κατατεθέν της πόλης. Το διασημότερο σύμβολο υπήρξε στην αρχαιότητα δεξαμενή ναυτικών μονομαχιών, αλλά και χώρος όπου μαρτύρησαν χιλιάδες οπαδοί μιας νέας, τότε, θρησκείας, της χριστιανικής. Για την τύχη των μονομάχων που τραυματίζονταν σοβαρά αποφάσιζε το πλήθος. Αν ο αυτοκράτορας σήκωνε τον αντίχειρα σήμαινε πως ο τραυματισμένος μπορούσε να ζήσει, διαφορετικά έπρεπε να παλέψει με τα άγρια ζώα μέχρι θανάτου. Εκτός από τους ανθρώπους σκοτώνονταν και ζώα. Τα πιο πολλά σκοτώθηκαν στους αγώνες που έγιναν το 248 για τα 1.000 χρόνια από την ίδρυση της Ρώμης. Εκεί ο ρωμαϊκός όχλος απέσπασε  το χλευαστικό σχόλιο "Δεν χρειάζονται παρά άρτο και θεάματα".

Ανάλογα αμφιθέατρα υπάρχουν σήμερα στην Τυνησία, στις πόλεις Νιμ και Αρλ στη Γαλλία και στη Βερόνα της Ιταλίας, αλλά το Κολοσσαίο συνεχίζει να είναι κορυφαίο σε μεγαλείο.

Αν στην επίσκεψη σας στο Κολοσσιαίο, την αγορά του Καίσαρα, το Λάρκο Αρζεντίνο, ο τόπος όπου δολοφονήθηκε ο Ιούλιος Καίσαρας και σε άλλα ερείπια παρατηρήσετε πολλές γάτες μην απορήσετε. Οι Ρωμαίοι δεν ξεχνούν πως οι γάτες έσωσαν την πόλη τους από την πανώλη που μεταδιδόταν από τα ποντίκια γι αυτό οι αρχές τις ανακήρυξαν επίσημα "ζωντανή πολιτιστική κληρονομιά". Οι ντόπιοι τις περιποιούνται καθημερινά, τις ξέρουν με το όνομά τους, μέχρι ιστοσελίδα τις έφτιαξαν.

Απέναντι από το Κολοσσιαίο, στη βόρεια πλευρά, θα δείτε την Αψίδα του Κωνσταντίνου, αφιέρωμα στη νίκη που πέτυχε ο Κωνσταντίνος επί του Τραϊανού. Ακριβώς δίπλα, βρίσκεται ο Παλατινός Λόφος. Ήταν ο τόπος ίδρυσης της πόλης και το μέρος όπου ανατράφηκαν ο Ρωμύλος και ο Ρώμος. Επιπλέον υπήρξε περιοχή όπου κατοικούσαν ο ρήτορας Κικέρωνας, ο λυρικός ποιητής Κάτουλλος και ο αυτοκράτορας Αύγουστος (στον Οίκο της Λυβίας). Εδώ μπορείτε να δείτε τον Οίκο των Φλαβίων (μία οβάλ κρήνη), τον Οίκο της Λιβίας (σώζονται τοιχογραφίες) και το Ναό της Κυβέλης (κέντρο λατρείας της γονιμότητας).

Στην ίδια περιοχή μπορείτε να θαυμάσετε ότι απέμεινε από τους κήπους Φαρνέζε, όπου στα μέσα του 16ου αιώνα υπήρχε ο πιο σπουδαίος βοτανικός κήπος της Ευρώπης με χώρους διασκέδασης, όπου πρωταγωνιστούσαν εταίρες και άλλα παρόμοια φρούτα της εποχής.

Λίγο μακρύτερα ο πιο παράξενος τρούλος της πόλης, το Πάνθεον. Είναι αρχαίος ρωμαϊκός ναός πού στέκει μεγαλόπρεπος στην καρδιά της Ρώμης εδώ και 2.000 περίπου χρόνια. Όλοι συμφωνούν πως είναι μαζί με το Κολοσσιαίο το πιο εντυπωσιακό της πόλης. Ήταν αφιερωμένο σε όλους τους Θεούς. Ωστόσο μερικοί το θεωρούν σαν το ναό των Αγρίππα (27 π.Χ.). Στο Πάνθεον είναι θαμμένοι Ιταλοί βασιλείς και ο καλλιτέχνης Ραφαήλ. Πλάι στις Θέρμες του ήταν ορθογώνιος ναός αφιερωμένος στη θεότητα του ιουλιανού γένους. Η ιστορική περιοχή Πιάτσα ντε λα Ροτόντα σήμερα στεγάζει το ιταλικό κοινοβούλιο, ενώ το 1697 έμενε ο πάπας Ιννοκέντιος Ι’.

 

Στην περιοχή η νυχτερινή ζωή με τα μπαράκια και τα εστιατόρια είναι έντονη. Θυμηθείτε η καφετέρια Λα Τάτσα ντ Όρο φημίζεται για τον καφέ της. Αν είναι πρωί έχετε να δείτε πολλά αξιοθέατα: τον Ναό του Αδριανού, την εκκλησία Σαν Ιγνάτσιο ντι Λογιόλα, την εκκλησία του Ιησού και το Παλάτσο Ντόρια Πάμφιλι, όπου υπάρχει αίθουσα τέχνης με αυθεντικά έπιπλα εποχής και  πάνω από 400 πίνακες Βελάσκεθ, Τιτσιάνο, Καραβάτσιο, Λορέντζο, Λότο, Γκουερτσίνο και Κλοντ Λορέν. Αν σας κούρασε ο περίπατος μπορείτε να κάνετε μια στάση στο Καφέ Τζιολίτι, (έτος ίδρυσης 1900) όπου ανάμεσα στους τουρίστες και τους εργάτες μπορεί να κάθετε δίπλα σας κάποιος από τα μέλη του γειτονικού κοινοβουλίου της Ιταλίας.

Ύστερα κάνετε μια περιήγηση στο Ιπποδρόμιο Τσίρκο Μάξιμο, όπου ακούγονταν οι ιαχές 250.000 Ρωμαίων και μετά βρεθείτε στις Θέρμες του Καρακάλλα, ένα αρχαίο …spa για 10.000 λουόμενους με γυμναστήρια και ελληνική βιβλιοθήκη.  Κοντά στην πλατεία Αλβανίας, στην piazzale Ostinense υπάρχει ένα αταίριαστο αξιόθεατο: μία πυραμίδα μαρμάρινη ύψους 27 μ.

Το Φόρουμ του Τραϊανού, χτισμένο το 111-114 από τον αυτοκρατορικό αρχιτέκτονα Απολλόδωρο της Δαμασκού, είναι το μεγαλύτερο και πολυτελέστερο αυτοκρατορικό φόρουμ. Αν και ακρωτηριασμένο, δείχνει ακόμη, μαζί με τη γειτονική αγορά τη ρωμαϊκή τεχνική και δύναμη που έφτασαν εκείνη την εποχή στο απόγειό τους.

Η Πιάτσα Ναβόνα είναι τοπίο από τα χαρακτηριστικότερα της Ρώμης των παπών. Πάντοτε προσελκύει τα πλήθη αυτή η μπαρόκ οβάλ πλατεία. Τεχνητή δεξαμενή μέχρι το 500, ήταν το μέρος όπου γινόντουσαν λαμπρές εκδηλώσεις, από υπαίθριους αγώνες μέχρι ναυτικές εορτές (άγκονες). Στο κέντρο της πλατείας, από τα τρία σιντριβάνια, ξεχωρίζει η  Κρήνη των τεσσάρων Ποταμών (Φοντάνα ντέι Κουάτρο Φιούμι), ένα τολμηρό έργο του Μπερνίνι (1651) που έγινε με έσοδα από σκληρούς φόρους που μπήκαν στο ψωμί και άλλα είδη πρώτης ανάγκης. Πάνω σ ένα σπήλαιο σε βράχο όπου προβάλλουν ένας λέοντας κι ένας θαλάσσιος ίππος, ο καλλιτέχνης τοποθέτησε έναν οβελίσκο, ρωμαϊκό έργο της εποχής του Δομιτιανού, εμπνευσμένο από την αιγυπτιακή τέχνη. Τα μεγάλα αλληγορικά αγάλματα Δούναβις, Γάγγης, Νείλος και Ρίο ντε λα Πλάτα, συμβολίζουν αντίστοιχα την Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική και την Αμερική. Η μορφή που συμβολίζει τον Νείλο είναι καλυμμένη και σύμφωνα με την παράδοση παραπέμπει στην αποδοκιμασία και αηδία του Μπερίνι για τη γειτονική Αγία Αγνή που έχει σχεδιάσει ο ανταγωνιστής του Μπορομίνι. Για την αποκατάσταση της αλήθειας να πούμε ότι πρόκειται περί φήμης κακής, αφού ο Μπερνίνι αποπεράτωσε το σιντριβάνι δύο χρόνια προτού ο άσπονδος φίλος του αρχίσει να δουλεύει την πρόσοψη.

Τα βράδια στην πλατεία γίνεται ένα μικρό πανηγύρι από τους πλανόδιους ζογκλέρ και μουσικούς. Αν σας έμειναν αντοχές χαθείτε στα δρομάκια με τα καλοδιατηρημένα κτίρια, διαφορετικά χαλαρώστε δοκιμάζοντας ένα παγωτό η μια πίτσα σ’ ένα από τα πολλά στέκια της περιοχής.

Πολλές οι εκκλησίες και σ' αυτή την περιοχή, όμως πρέπει να επισκεφθείτε τη Σαν Λοίτζι ντε Φραντέζι, γιατί διάσημουι Γάλλοι  αναπαύονται εδώ και για τα τρία έργα του Καραβάτζιο, που κοσμούν το παρεκκλήσιο του Αγίου Ματθαίου.

Η εκκλησία Σάντα Ανιέζε ιν Αγκόνε, μπροστά στην Κρήνη των ποταμών, χτίστηκε πάνω στα ερείπια του ιππόδρομου Αγκονάλε, στο μέρος όπου, κατά την παράδοση, η Αγία Αγνή εκτεθειμένη γυμνή καλύφθηκε από τα μαλλιά της κατά τρόπο θαυματουργό. Η εκκλησία άρχισε να χτίζεται από τον Ραϊνάλτι (1625-1652) σε σημείο που υπήρχε οίκος ανοχής.

Οι κατακόμβες της Πρίσιλα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες για τις τοιχογραφίες του 2ου αιώνα. Το δικό μας μάτι σταματά στο "ελληνικό παρεκκλήσιο" διακοσμημένο με αξιόλογο εικονογραφικό σύνολο –Δείπνος, σκηνές από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Πολλοί πάπες όπως ο Άγιος Συλβέστρος ετάφησαν στην Πρίσιλα.

Αφού τελειώσετε με ναούς και μουσεία πάρτε ένα μεσημεριανό υπνάκο, κάντε το μπανάκι σας, φορέστε τα καλά σας και πάρτε σβάρνα τις πλατείες. Ξεκινήστε από τον Κυρινάλιο λόφο, όπου το Παλάτσο ντελ Κουτρινάλε (κατοικία του προέδρου της Ιταλίας), η κρήνη και ο οβελίσκος Κουτρινάλε, αλλά και ο Άγιος Αντρέας γνωστός και σαν "Μαργαριτάρι του Μπαρόκ" (Σαντ Αντρέα αλ Κουτρινάλε). Σ αυτή την περιοχή ήταν και οι Θέρμες Διοκλητιανού (ο αυτοκράτορας που σκότωσε χιλιάδες χριστιανούς) που καταλάμβαναν έκταση 10 στρέμματα και χωρούσαν 3.000 άτομα συγχρόνως. Στην πλατεία των Αγ. Αποστόλων υπάρχει Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων όπου εκτίθενται ομοιώματα πολιτικών κι ένα ομοίωμα ηλεκτρικής καρέκλας.

Γνωστότερη απ όλες τις κρήνες της πόλης είναι η Φοντάνα ντι Τρέβι με το πιο εντυπωσιακό μαρμάρινο σύμπλεγμα. Στηριγμένη στον τοίχο του ανακτόρου Πόλι, τροφοδοτείται (όπως οι κρήνες των πλατειών ντι Σπάνια, Ναβόνα και Φαρνέζε) από το "Ακουα Βέρτζινε", το παρθένο νερό που δέσμευσε ο Αγρίππας για τις Θέρμες του (19 π.Χ.). Η κατασκευή της ανατέθηκε το 1732 στον Νίκολας Σάλβι από τον πάπα Κλήμεντα Β’ σε αντικατάσταση μιας μικρής δεξαμενής της εποχής του Νικολάου Ε΄ και αποπερατώθηκε το 1926. Στο κέντρο δύο τρίτωνες σύρουν το φτερωτό άρμα του θριαμβευτή Ποσειδώνα. Θαλάσσια άλογα στηρίζουν το κοχύλι, πάνω στο οποίο στέκεται περήφανο το άγαλμα του Ωκεανού. Εύκολα θα  ξεφορτωθείτε τα ψιλά σας στον πυθμένα της  κάνοντας την καλύτερη ευχή  και έτσι θα εξασφαλίσετε την επιστροφή σας στη Ρώμη. Κάθε εβδομάδα υπάλληλοι του Δήμου καθαρίζουν το συντριβάνι, αλλά ο κόπος τους δεν πάει χαμένος γιατί …ψαρεύουν πάνω από 100.000 ευρώ ετησίως.

Κυκλοφοριακό ως δια μαγείας δεν υπάρχει στη Ρώμη. Ίσως είναι η μόνη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που προσφέρεται σε οδηγούς και πεζούς. Τα κατάφερε με την απόφαση που πήρε το 2000 η τοπική αυτοδιοίκηση: Απαγορεύτηκε η στάθμευση των τουριστικών λεωφορείων στο ιστορικό κέντρο. Επιπλέον εισπράττεται τέλος εισόδου από όλα τα λεωφορεία που εισέρχονται στην πόλη και οι τουρίστες αναγκάζονται να περπατήσουν περισσότερο. Χαλάλι όμως διότι η οπτική απόλαυση των μνημείων και η ομορφιά της πόλης σε κάνει να ξεχάσεις τον ποδαρόδρομο. Είναι ν’ απορείς πόσο καλοδιατηρημένα είναι όλα τα μνημεία κι ας πέρασε αυτή η πόλη από χίλια κατακτητικά κύματα, από τον Κάρολο τον Ε΄ μέχρι τον Ναπολέοντα και τους Γερμανούς.

Αν σας έμειναν κουράγια ανηφορίστε προς τα σκαλιά της Πιάτσας ντι Σπάνια. Είναι από τις πιο κομψές πλατείες του πλανήτη. Πήρε το όνομά της από το Παλάτσιο Σπάνια, που χτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα, για να κατοικήσει ο Ισπανός πρεσβευτής. Σύμβολο της πλατείας είναι η μεγάλη σκάλα (Σκαλινάτα) που τα πολλά σκαλοπάτια της δίνουν ένα αξιοθαύμαστο σκηνογραφικό αποτέλεσμα.

Στο ψηλότερο σημείο της δεσπόζει ο ναός της Τρινιτά ντει Μόντι, στην πρόσοψη του οποίου είναι τοποθετημένος ο Σαλουστιανός οβελίσκος, με τον χριστιανικό σταυρό στην κορυφή του. Εδώ αφού βγάλετε τις αναμνηστικές σας φωτογραφίες υπάρχουν κι άλλα αξιοθέατα στη γύρω περιοχή που σας περιμένουν: Η εκκλησία Σαν Αντρέα ντέλε Φράτε με τους αγγέλους του Μπερίνι, το σπίτι που έμεινε ο Άγγλος ποιητής Τζων Κιτς με το ζωγράφο φίλο του Τζόζεφ Σέρβεν, το σπίτι του Γερμανού ποιητή και μυθιστοριογράφου Γιόχαν Βόλφιγκανγκ φον Γκέτε. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η τεράστια λιθόστρωτη Πιάτσα ντελ Πόπολο με τις δίδυμες εκκλησίες Σάντα Μαρία ντέι Μιράκολι και Σάντα Μαρία ιν Μοντεσάντο, οι κήποι Πίντσιο με το ρολόι νερού, η εκκλησία Σάντα Μαρία ντελ Πόπολο, το παρεκκλήσι Τσεράζι με δυο πίνακες αριστουργήματα του Καραβάτζιο και η Δελφική Σίβυλα με μια σειρά από τοιχογραφίες του Πιντουρίκιο.

Το Κάμπο ντε Φιόρι, μεταξύ της Πιάτσας Ναβόνα και του Τίβερη, είναι το πιο συναρπαστικό τμήμα της αναγεννησιακής Ρώμης. Παλιότερα ήταν λιβάδι, σήμερα είναι μία πολύχρωμη αγορά με παραδοσιακή ατμόσφαιρα. Εδώ υπάρχει η Πόντε Φαμπρίτσιο, η παλιότερη γέφυρα του ποταμού (από το 65 π.Χ.). Στον Τίβερη θα δείτε ένα μικρό νησί με νοσοκομείο και εκκλησία, που χτίστηκε πάνω σε ερείπια ναού του Ασκληπιού.

Για ένα ρομαντικό περίπατο σε γραφικό δρόμο του 16ου αι. πάτε στη Βία Τζούλια. Εκκλησίες, κρήνες, ανάγλυφα, αψίδες, οικόσημα, περιστύλια και παλαιοπωλεία όλα συγκεντρωμένα πολύ κοντά στον Τίβερη.

Τα γραφικά σοκάκια του Τραστέβερε είναι από τις πιο ζωντανές γειτονιές της πόλης και οι κάτοικοι της περηφανεύονται ότι αυτοί είναι οι ορίτζιναλ Ρωμαίοι. Στα ψηλά σπίτια  με τις σοφίτες κυριαρχούν οι αποχρώσεις της ώχρας, ενώ τα σπίτια των διανοούμενων και καλλιτεχνών δίνουν μια μποέμικη νότα στην περιοχή. Συστήνουμε να περάσετε μέρα που έχει ηρεμία, αλλά και τη νύχτα είναι όμορφα που είναι ανοιχτά εστιατόρια, μπαρ και νυχτερινά κέντρα. Εδώ λένε "μπορείς να βρεις το πρωί αυτό που σου έκλεψαν το βράδυ"…

Μη χάσετε την απαράμιλλη θέα της Ρώμης από το θόλο του Αγίου Πέτρου και την απόλυτη συμμετρία της κιονοστοιχίας του Μπερνίνι .